Οι «Μαύρες Παρασκευές » μαυρίζουν ακόμα πιο πολύ τις ζωές των εργαζομένων | Συλλογικότητα αναρχικών από τα Ανατολικά
Για 6η χρονιά στην Ελλάδα μεγάλες εμπορικές αλυσίδες ανήγγειλαν τη Black Friday: ένα αμερικάνικο «έθιμο», σύμφωνα με το οποίο την τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη (μια μέρα μετά την αμερικάνικη γιορτή των Ευχαριστιών) μεγάλα μαγαζιά λιανεμπορίου κάνουν «τρελές» εκπτώσεις για να αγοράσει ο κόσμος πράγματα για τις Χριστουγεννιάτικες γιορτές. Κάτι που εκ πρώτης όψης δεν φαίνεται να είναι και τόσο προβληματικό.
Το τι όμως πραγματικά σημαίνει η Black Friday το γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες. Οι καταναλωτικές συνήθειες που διαμορφώνει, αλλά και η δοκιμασία που συνιστά για τους εργαζόμενους στα καταστήματα αποτυπώνουν τον εργασιακό και καταναλωτικό κανιβαλισμό της εποχής μας. Στις ΗΠΑ σημειώνονται κάθε χρόνο τραυματισμοί ή ακόμα και θάνατοι -πάνω από 100 και 10 αντίστοιχα την τελευταία δεκαετία- καθώς οι καταναλωτές, που μπορεί να περιμένουν για ώρες έξω από τα μαγαζιά για να προλάβουν τις προσφορές, καταλήγουν να ποδοπατιούνται και να πλακώνονται κυριολεκτικά μεταξύ τους, ή να τσαλαπατούν τους ίδιους τους εργαζομένους. Οι πάμφτωχοι των αμερικάνικων γκέτο έχουν μόλις μια μέρα το χρόνο το δικαίωμα να μπουν στα γυαλιστερά mall για να πάρουν μια τηλεόραση, αλλά για να την αποκτήσουν πρέπει να “εξολοθρεύσουν” άλλους πάμφτωχους. Και βέβαια αυτή η καταναλωτική μανία παίρνει σβάρνα και τους εργαζόμενους, που πέρα από τον υψηλό και εντατικοποιημένο φόρτο εργασίας που τους επιβάλλεται στο πλαίσιο της Black Friday, έχουν να αντιμετωπίσουν τους μανιασμένους καταναλωτές. Μάλιστα, το 2008 ένας 34χρονος υπάλληλος της Walmart έχασε τη ζωή του, όταν ποδοπατήθηκε κυριολεκτικά από 200 περίπου πελάτες. Αυτός είναι λοιπόν ο θεσμός που με τόση περηφάνια διαφημίζουν οι εμπορικές αλυσίδες.
Στην Ελλάδα ήρθε από επιχειρήσεις όπως τα Public -που έχουν δεχθεί δεκάδες καταγγελίες για τις απαράδεκτες εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στα καταστήματά τους- που κατάλαβαν ότι είναι ένας τρόπος να διαφημιστούν και να συσσωρεύσουν κέρδη σπρώχνοντας παράλληλα το στοκ τους. Ξεκίνησε αρχικά χωρίς τυμπανοκρουσίες, για να αποφύγουν τις όποιες κοινωνικές αντιδράσεις μέχρι να θεωρηθεί “κανονικότητα”. Εξάλλου, δεν αποτελεί κάποια εξαίρεση στα υπόλοιπα κρούσματα εργοδοτικής καφρίλας. Ακολουθείται από το “εορταστικό ωράριο” του Δεκεμβρίου με τις «Λευκές Νύχτες» (με καταστήματα να λειτουργούν ως τις 24:00) και τις συνεχόμενες Κυριακές κατά τις οποίες είναι ανοιχτή η αγορά, και αποτελεί ακόμα μια πτυχή της συνολικής επίθεσης των εργοδοτών και του καπιταλιστικού συστήματος απέναντι στα εργατικά συμφέροντα και δικαιώματα, τη ζωή και την αξιοπρέπειά μας. Της επίθεσης που βιώνουμε από την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης εδώ και μία δεκαετία (στην οποία χάθηκαν κατακτήσεις εργατικών αγώνων ενός αιώνα) με μισθούς-ψίχουλα ή τη μη καταβολή δεδουλευμένων -κι ενώ το κόστος ζωής αυξάνεται κατακόρυφα-, παρανομίες και “πονηριές” στην καταβολή δώρων και προσαυξήσεων, απολύσεις και ανεργία, εργασιακή επισφάλεια, ατομικές συμβάσεις, εντατικοποίηση και θανάτους δεκάδων ανθρώπων εν ώρα εργασίας. Μιας επίθεσης που υλοποιείται, μετά τα μνημόνια, με μια σειρά νέων αντεργατικών νόμων (με τελευταίο το νομοσχέδιο Χατζηδάκη) που μεταξύ άλλων νομιμοποιούν το 10ωρο χωρίς πληρωμή για τις υπερωρίες (που θα αντικαθίστανται πλέον με ρεπό) και ελαστικοποιούν πλήρως τα ωράρια με βάση τα θέλω των αφεντικών, ενώ επιτρέπουν σε ολοένα και περισσότερους κλάδους την κυριακάτικη εργασία και ποινικοποιούν την απεργία και τη συνδικαλιστική δράση με το ψηφιακό φακέλωμα των σωματείων.
Προφανώς κανένας δεν έχει κάποιο ζήτημα με τις «καλές τιμές», αλλά σε μια εποχή ακραίας φτωχοποίησης και εξαθλίωσης της κοινωνικής πλειοψηφίας, εμπορικές πρακτικές όπως η Black Friday απλά αποκτηνώνουν την κοινωνία. Είναι σημαντικό να μην κοιτάμε μόνο τον εαυτό μας και να θυμόμαστε ότι οι «καλές τιμές» πάνε πακέτο με το ξεζούμισμα των εργαζομένων, ακόμη και τους θανάτους από “εργατικά ατυχήματα” (μιας και τα μέτρα ασφαλείας κοστίζουν πιο πολύ από τις όποιες αποζημιώσεις), ως αποτέλεσμα της επιδίωξης του κεφαλαίου για όλο και περισσότερα κέρδη με όλο και χαμηλότερο κόστος παραγωγής. Μια συνθήκη που την ζει καθημερινά το σύνολο της εργατικής τάξης τόσο στην Ελλάδα (χαρακτηριστικό παράδειγμα η απόκρυψη κρουσμάτων Covid σε μεγάλες αποθήκες για να μη σταματήσει η παραγωγή και η κερδοφορία των αφεντικών), όσο -ακόμα χειρότερα- στις χώρες που παράγονται τα συγκεκριμένα προϊόντα. Οι εκατοντάδες καταγεγραμμένες παραβάσεις της όποιας εργατικής νομοθεσίας έχει απομείνει, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων Black Friday είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου, και εύκολα μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί το μέγεθος της εργοδοτικής ασυδοσίας που επικρατεί στους χώρους δουλειάς.
Απευθυνόμενοι στους εμποροϋπάλληλους θα θέλαμε να τους προτρέψουμε να μην κάνουν τίποτε παραπάνω από τις συμβατικές τους υποχρεώσεις και -με τη δύναμη που έχουμε όταν λειτουργούμε συλλογικά- να γίνει σαφές ότι εμείς οι εργαζόμενοι αρνούμαστε να γίνουμε τα θύματα ή οι θηριοδαμαστές στην καταναλωτική αρένα που στήνουν τα αδίστακτα αφεντικά. Σε κάθε περίπτωση καθιστούμε υπεύθυνη την εργοδοσία για όποια προβλήματα προκύψουν, ιδίως στους συναδέλφους και τις συναδέλφισσές μας.
Απευθυνόμενοι προς τους καταναλωτές δεν μπορούμε παρά να τους ζητήσουμε να αντιληφθούν και τη δική τους ευθύνη. Σκεφτόμαστε ως εργάτες και όχι ως πελάτες και ζητάμε να μην γίνει η παραμικρή επιθετική συμπεριφορά προς τους εμποροϋπάλληλους. Σκεφτόμαστε την αγανάκτηση που μπορούν μας προκαλούν οι παράλογες απαιτήσεις των δικών μας “εργοδοτών”. Σκεφτόμαστε ότι απέναντί μας στο κατάστημα, αλλά και στις αποθήκες, τις μεταφορές και όλους τους κρίκους της αλυσίδας που δουλεύει για να φτάσει στα χέρια μας ένα προϊόν, έχουμε έναν άνθρωπο της τάξης μας, που έχει μετατραπεί σε σύγχρονο πειραματόζωο και έχει αναγκαστεί να εργάζεται σε ακόμη πιο εξοντωτικές συνθήκες μετά την εμφάνιση της πανδημίας. Έναν εργαζόμενο σαν κι εμάς που αυτήν την ώρα θα ήθελε να είναι με την οικογένειά ή τους φίλους του και όχι να προσπαθεί να φέρει εις πέρας μια απάνθρωπη και κακοπληρωμένη βάρδια. Σε αυτή την αρένα δεν είμαστε και ούτε θα γίνουμε τα προϊόντα της κανιβαλιστικής κατανάλωσης. Το μόνο στο οποίο έχουν να στηριχτούν οι εργαζόμενοι είναι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι. Αυτοί και αυτές που ζουν την ίδια συνθήκη, που βιώνουν στο πετσί τους τι θα πει εργασιακή εκμετάλλευση. Δεν αναπαράγουμε ηττοπαθείς λογικές του στυλ ότι έτσι κι αλλιώς ανοίγουν αυτά τα καταστήματα τις Παρασκευές ή ότι πχ αφού η εστίαση λειτουργεί τις Κυριακές, γιατί να μην ανοίγουν και τα άλλα μαγαζιά. Το μόνο που καταφέρνουν τέτοιες στάσεις είναι να στρώνουν το δρόμο για την αφαίρεση ακόμα περισσότερων δικαιωμάτων και κεκτημένων μας, να πηγαίνουν ακόμα πιο πίσω τους εργατικούς και ταξικούς αγώνες. Μπορεί να ενσαρκώνουμε αναγκαστικά και το ρόλο του εργαζόμενου και το ρόλο του καταναλωτή, αλλά η θέση από την οποία βλέπουμε τον κόσμο και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούμε στην καθημερινότητά μας είναι δική μας επιλογή. Και η επιλογή της θέσης του καταναλωτή είναι σύμπραξη με τα αφεντικά μας και προώθηση των δικών τους συμφερόντων έναντι των δικών μας.
Εντατικοποίηση, ολοένα μεγαλύτερος φόρτος εργασίας, ολοένα και πιο πετσοκομμένος μισθός, όλο και με χειρότερους όρους ασφάλιση, η σύνταξη να ξεμακραίνει όλο και περισσότερο φτάνοντας στα μακρινά γηρατειά μας, οι ελεύθερες ώρες και μέρες μας να είναι όλο και λιγότερες, οι άδειές μας όλο και μικρότερες… Αυτό που ζούμε είτε εργαζόμαστε στο εμπόριο, είτε σε άλλους κλάδους είναι ξεκάθαρο: Μας θέλουν να δουλεύουμε όλο και πιο πολύ (7 στα 7), όλο και πιο ελαστικά (σπαστά, part-time, πέρα από το δηλωμένο ωράριο), όλο και πιο φθηνά (μισοασφαλισμένοι ή ανασφάλιστοι, χωρίς συλλογικές συμβάσεις, με υποκατώτατους μισθούς, χωρίς τριετίες και επιδόματα, χωρίς πληρωμένες υπερωρίες) για να αποκομίζουν όλο και περισσότερα κέρδη από την εργασία μας τα αφεντικά μας: είτε είναι μεγάλα και «υπερεθνικά», είτε μικρότερα και ντόπια, που παλεύουν να σώσουν την επιχείρηση και μας ζητούν να “βάλουμε πλάτη” για να αντέξουμε μαζί ακόμα ένα επεισόδιο της κρίσης· για να μην καταλήξουν προλετάριοι σαν εμάς, να μην αναγκάζονται να στριμώχνονται στα αστικά λεωφορεία και να στοιβάζονται στις ουρές και τις λίστες αναμονής των δημόσιων νοσοκομείων…
Μας δημιουργούν επίπλαστες ανάγκες για να καταναλώνουμε όσο γίνεται περισσότερο, και να κερδίζουν χοντρά τα αφεντικά από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που εμείς οι ίδιες παράγουμε.
Στηρίζονται στο δικό μας φόβο, στη δική μας ηττοπάθεια και έλλειψη οργάνωσης, νομίζοντας ότι ο πέλεκυς της ανεργίας και της όξυνσης της καταστολής που κρέμεται πάνω από τα κεφάλια όλων μας θα μας κάνει να δεχόμαστε τα πάντα χωρίς αντίσταση. Στο χέρι μας είναι λοιπόν να μετατρέψουμε την οργή μας σε οργάνωση, να αντικαταστήσουμε τον ατομικισμό με συλλογικούς αγώνες για το τέλος του συστήματος που ευθύνεται για την εκμετάλλευση και την καταπίεση που δισεκατομμύρια άνθρωποι βιώνουμε καθημερινά. Για μια ζωή άξια να βιωθεί. Αν δεν αγωνιστούμε εμείς οι ίδιοι γι’αυτήν, δε θα το κάνει κανείς άλλος για’μας.
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΠΟΙΗΣΗ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΗ ΒΑΣΗ,ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΧΩΡΟ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
Η μαύρη Παρασκευή δεν είναι γιορτή, είναι καφρίλα εργοδοτική
Συλλογικότητα αναρχικών από τα ανατολικά // anatolika.espivblogs.net/
