Η βαρβαρότητα ενυπάρχει σε κάθε εξουσιαστικό πολιτισμό, είναι το ύστατο όσο και αναγκαίο εργαλείο επιβολής της κανονικότητας που απαιτεί κάθε τέτοια τάξη πραγμάτων. Οι επιμέρους κουλτούρες θα χρωματίσουν με τους όρους τους τις ιδιαιτέρες εκφράσεις αυτής της βαρβαρότητας, όπως και τα εκάστοτε εργαλεία επιβολής τους σε κάθε συνθήκη. Παρά τις ιδιαιτερότητες όμως, (μέρος των οποίων είναι και το πόσο λειτουργούν στο φως της δημοσιότητας) εύκολα βλέπουμε ότι διατηρούν μια ιδιότυπη συμμετρία ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς, οικονομικά συστήματα, κυρίαρχα θρησκευτικά δόγματα ή ιστορικές περιόδους.
Αν ας πούμε στις πιο συντηρητικές περιοχές του Ισλαμικού κόσμου τα θρησκευτικά σχολεία είναι το εργαλείο «κανονικοποίησης» μιας κρίσιμης μάζας νεολαίας, στις πιο συντηρητικές περιοχές του χριστιανικού/δυτικού κόσμου και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ, αντίστοιχο ρόλο παίζουν τα στρατόπεδα αναμόρφωσης «προβληματικών παιδιών», όπως κάποτε στην Ευρώπη αυτό το ρόλο έπαιζαν τα θρησκευτικά σχολεία ή οι φασιστικές οργανώσεις νεολαίας. Αν όμως για παράδειγμα στο συντηρητικό Ισλάμ αυτό είναι κάτι που λειτουργικά εντάσσεται στην συνολική πολιτισμική και κοινωνική φόρμα, σε μια Δυτική χώρα συνιστά υποτίθεται αντίφαση με τους βασικότερους κώδικες που αφορούν τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Δεν υπάρχει αντίφαση, υπάρχει απλά υποκρισία. Μια τεράστια βιομηχανία που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 90, το 2004 είχε φτάσει στα 2 δισεκατομμύρια δολάρια τζίρο και σήμερα έχει πολλαπλασιαστεί, έχει δέσει στο άρμα της μεγάλα καπιταλιστικά συμφέροντα και κορυφαίο πολιτικό προσωπικό στις ΗΠΑ.
Πρόκειται για στρατόπεδα συγκέντρωσης, μιλιταριστικής αναμόρφωσης και πλύσης εγκεφάλου για παιδιά και έφηβους συχνά στην ερημο ή την άγρια φύση των βουνών Δεν μιλάμε για παιδιά καταδικασμένα από δικαστήριο για κάποια παρανομία. Κάθε οικογένεια που αυθαίρετα κρίνει ότι αδυνατεί «να συμμαζέψει» το παιδί της, υπογράφει συμβόλαιο στο οποίο παραχωρεί πρακτικά την εξουσία επί αυτού στο συγκεκριμένο camp για μήνες ακόμα και για χρόνια. To τι συμβαίνει στα παιδιά, το μέτρο της κακοποίησης τους μπορεί κανεις να το δει στο ντοκυμανταίρ του έγκριτου BBC στο τέλος του άρθρου. Οι εικόνες είναι σοκαριστικές και δεν πρόκειται για τις μόνες μαρτυρίες. Έφηβοι περιγράφουν τις εμπειρίες τους στο διαδίκτυο ενώ το 2008 επιχειρήθηκε για πρώτη και τελευταία φορά να μπει ένα φρένο σε αυτή την πρακτική όταν ο αριστερός δημοκρατικός γερουσιαστής George Miller έφερε το ζήτημα στο Αμερικανικό κογκρέσο το ζήτημα χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.
Γύρω στα 10.000 παιδιά τον χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά έως τώρα ηλικιών που μπορεί να ξεκινούν από τα 8 τους χρόνια και σε μερικές περιπτώσεις, μετά από δικαστική εντολή, να φτάνουν τα 21, υπόκεινται ή υπέστησαν αυτή την κακοποίηση που μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Το έγκλημα τους; Άλλα μπορεί να έκαναν χρήση κάνναβης, άλλα να αρνιόνταν πεισματικά το οικογενειακό διαιτολόγιο, άλλα δεν γύρναγαν στην ώρα τους σπίτι, άλλα ήταν υπερκινητικά, άλλα έβλεπαν με τις ώρες πορνό στον υπολογιστή, άλλα έδειχναν σημάδια ομοφυλοφιλίας. Κάθε γονέας στις ΗΠΑ μπορεί ανα πάσα στιγμή να στείλει το παιδί του σε κάτι τέτοιο για όποιον λόγο νομίζει. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει απολύτως κανένας κανονισμός λειτουργίας σε αυτά τα στρατόπεδα.
Κάθε εταιρεία έχει το δικό της πρόγραμμα βασανισμού ενώ δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό. Κατα κύριο λόγο το προσωπικό αποτελείται από πρώην αστυνομικούς και στρατιωτικούς σίγουρα εξειδικευμένους στον μιλιταρισμό και την κακοποίηση. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι πρόκειται για παιδιά μεσαίων και ανώτερων ταξικά οικογενειών. Το μέσο κόστος για μια οικογένεια είναι γύρω στις 8000 δολάρια ανά μήνα, απρόσιτο για την «φτωχή Αμερική».
Παρά όμως την τεράστια έκταση αυτής της βιομηχανίας το δημόσιο προφίλ της παραμένει χαμηλό. Τα δημοσιεύματα είναι σχετικά λίγα και εντυπωσιακά υποτονικές –αν και όχι ανύπαρκτες- είναι και οι δημόσιες αντιδράσεις οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων του παιδιού αλλά και πολιτικών φορέων. Αυτό εν μέρει οφείλεται στην τεράστια δύναμη αυτής της βιομηχανίας και τον συνολικό τρόπο που πουλάει το προϊόν της, σε μια χώρα όπως οι ΗΠΑ που το εκπαιδευτικό σύστημα παρουσιάζει τεράστια ανομοιομορφία και ανοίγει χώρο σε κάθε αυθαιρεσία.
Πιεζόμενος να δώσει κάποιες απαντήσεις στις κριτικές από την μία και να διατηρήσει το χαμηλό δημόσιο προφίλ από την άλλη, ο κλάδος χρηματοδοτεί έρευνες που μετρούν τα ποσοστά επιτυχίας των προγραμμάτων. Όπου ως επιτυχία ορίζεται θεωρητικά αν τελικά το παιδί κατέληξε ένας «χρήσιμος πολίτης», και πρακτικά, αν οι μέθοδοι τρομοκρατίας, κακοποίησης και πλύσης εγκεφάλου κατάφεραν να το «σπάσουν». Τα παιδιά που «δεν σπάνε» καταλήγουν με τεράστια ψυχολογικά ακόμα και σωματικά προβλήματα ενώ δεν λείπουν περιπτώσεις βιασμών, η και θανάτων. Δέκα περιπτώσεις θανάτων παιδιών από τις κακουχίες έχουν βεβαιωθεί τα τελευταία χρόνια ενώ εκατοντάδες εξετάζονται χωρίς να προσμετρούνται αναπηρίες και θάνατοι που συνέβησαν αργότερα αλλά προέρχονται από κακώσεις κατά τη διάρκεια της «αναμόρφωσης».
Ενας άλλος λόγος που η συνθήκη αυτή παραμένει στο ημίφως είναι τόσο το καταναλωτικό κοινό όσο και η κοινωνική/οικονομική/πολιτική διαπλοκή. Πρόκειται για ένα λουλούδι που ανθίζει στο έδαφος της «φαιάς» Αμερικής. Την Αμερικής των μεσοαστών ακροδεξιών, των δεκάδων εκατομμυρίων Χριστιανοταλιμπάν, την βαθιά ρεπουμπλικανική, συντηρητική Αμερική. Αυτή που στο όνομα των δικαιωμάτων ενός αγέννητου παιδιού απαγορεύει τις αμβλώσεις και που στους κόλπους της θα γεννηθούν οι δυτικοί «τζιχαντιστές» που θα ανατινάξουν κλινικές αμβλώσεων. Αυτή η Αμερική που πρωτοστατεί στις θεωρίες «πολέμου των πολιτισμών» και υπερασπίζεται τις υποτιθέμενες «αξίες της Δύσης, των «ελευθεριών» και των «ανθρώπινων δικαιωμάτων».
Η συγκεκριμένη πολιτικοκοινωνική «φούσκα», μέσα στην διχασμένη κοινωνία των ΗΠΑ, αποτελεί μια κλειστή αγορά κι ένα «σιδηρούν παραπέτασμα» που έχει τους δικούς του δρόμους μάρκετινγκ για την συγκέντρωση του κέρδους και δεν χρειάζεται την «επικίνδυνη» δημοσιότητα, όπως την χρειάζονται άλλα εμπορεύματα στον καπιταλισμό. Καθόλου τυχαία τα περισσότερα από αυτά τα στρατόπεδα συγκεντρώνονται στις πιο δεξιές και χριστιανικές πολιτείες των ΗΠΑ όπως η Γιούτα. Καθόλου τυχαία επίσης κορυφαίες φιγούρες του Ρεπουμπλικανικού κόμματος όπως ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ Μιτ Ρόμνεϋ (που ηττήθηκε από τον Ομπάμα το 2012) είναι μέρος της βιομηχανίας.
Επιπλέον, ο πρόγονος αυτών των στρατοπέδων μπορεί να αναζητηθεί στην χριστιανική σέχτα Church of Synanon που δημιούργησε τα πρώτα στρατόπεδα απεξάρτησης χρηστών στα τέλη της δεκαετίας του 50, αλλά στα κρατικά προγράμματα Straight, Incorporated, για έφηβους χρήστες από την Νάνσυ Ρήγκαν και τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζωρτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Προγράμματα που τελικά έκλεισαν μετά την δημοσιοποίηση μαζικών κακοποιήσεων.
Και σαν επιμύθιο, η φρίκη της βιομηχανίας των στρατοπέδων «προβληματικών» παιδιών συμπληρώνεται από αυτή της βιομηχανίας απαγωγής αυτών των παιδιών και μεταφοράς τους στα στρατόπεδα. Με ένα ποσό 5-8000 δολάριων εταιρείες στέλνουν κυριολεκτικά μπράβους οι οποίοι, παρουσία των γονέων, παίρνουν τα παιδιά από τα κρεβάτια τους ειρηνικά ή όσο βίαια χρειαστεί και τα οδηγούν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Τι διαφορετικό έκαναν άραγε τα φασιστικά τα φονταμενταλιστικά ή τα απολυταρχικά καθεστώτα στους αντιφρονούντες;
Και το μόνο κλείσιμο που μπορεί να υπάρχει σε ένα άρθρο για ένα τέτοιο θέμα είναι ένας αφορισμός: Όποιος ψάχνει την βαρβαρότητα στον απέναντι, στον ξένο, στον αλλόθρησκο και δεν την βλέπει στην δική του αυλή δεν είναι μόνο εξίσου βάρβαρος με τον απέναντι. Είναι σίγουρα και υποκριτής.
Και η Χριστιανική, συντηρητική Δύση, των «ελευθεριών» και των «δικαιωμάτων» έχει ανάγει αυτή την υποκρισία σε σκοτεινή τέχνη. Και τελικά πορτοκαλί στολές δεν φοράνε μόνο οι έγκλειστοι Τζιχαντιστές στο Γκουντάναμο…
Σπύρος Δαπέργολας
(έρευνα πηγών Αθηνά Φάσσα)
